Zientzia Club

Umorea, eta jakina, zientzia asko. Horiek dira Zientzia Club formularen osagai nagusiak. 2014ko Zientzia Astean izan zen estreinaldia eta ordutik arrakasta ziurtatuta dago urtero. Baina, zer da zehazki Zientzia Club? UPV/EHUko ikertzaileek ikuskizuneko egileak eta protagonistak dira. Bakarrizketa bat izan daiteke, solasaldi bat, ikuskizun bat, edo horien guztien arteko nahasketa ezin hobea. Xedea da beren ikerketak edo gaurkotasun-gaiak azaltzea.

Zientzia eta UPV/EHUn egiten den ikerketa-lana zabaltzeko era dibertigarria, dudarik gabe.

Aurten honako bakarrizketa hauek izango ditugu:

I want to break Free

Bittor Rodríguez Rivera

Freddy Mercury bezala karakterizatua, elikagaiek “zerbait izan behar zutela” (omega 3, oliba-olioa, bitaminak, mineralak, fitoesterolak…) aipatu ondoren heldu den moda berria deskribatuko dut. Kontua da orain “ez dutela ezer izan behar” (laktosa, glutena, kontserbatzaileak, koloratzaileak, pestizidak…). “FREE FROM FOOD” edo “Free” elikagaien moda da.

Queen taldeko abestiez lagunduta eta ironiaz, sarkasmoaz eta umorearen laguntzaz, moda berri honen egiak, bitxikeriak eta zentzugabekeriak azalduko ditut.

Zergaitik txakurrek hankarteak usaintzen dituzte?

Ainhoa Isla Lopez

Bakarrizketa honen helburua da, giro lasai batean, entzuleek txakurren usaimen ahalmenaren berri jakitea. Horretarako usainekin jolastuko dugu, kimikako kontzeptu basiko batzuk bereganatuz.

Astro-linguistika. Zergatik ez dute estralurtarrek hitzik “kontatzen”?

Alejo Alcaraz

Iker Jimenezek igandero iragartzen zuen bezala, gutxien pentsatutako egunean OVNI bat lurreratuko da Etxe Zurian. Txantxa gutxi! Covidaren kasuan asmatu bazuen, estralurtarrak heltzeko zorian daude. Lur hartu eta gero, gu esklabo bihurtzeko inolako interesik erakusten ez badute, lehen kontaktua hasiko da. Une horretan, “La Llegada” (Villeneuve, 2016) filmean gertatzen den bezala, denok galdera berberak egingo dizkiogu geure buruari: zer demontre “hitz egiten dute” izaki hauek? Ulertu ahal izango ditugu? Ulertuko al digute? Eta azkenik, baina ez garrantzi gutxiagokoa: zergatik ibiltzen dira erdi biluzik galaxia osotik ?

Nahiz eta ezinezkoa den aurreikustea nola hitz egingo duten, giza hizkuntzaren azterketa zientifikoak galdera hau erantzuteko behar diren tresnak eskaintzen dizkigu. Izan ere, arlo honetako aurrerapen garrantzitsuenetako bat edozein giza hizkuntzaren ezaugarri diren propietate matematikoak aurkitzea izan da. Eredu matematiko horren barruan, geure buruari galde diezaiokegu zer den posible eta zer ez giza hizkuntzan eta, ondorioz, gizakiarena ez den hizkuntza batean.

Bakarrizketa honen helburua, beraz, ezagutza hau publiko orokorrari hurbiltzea da. Horretarako, zientzia-fikziozko zinemak hizkuntza estralurtarren inguruan garatu dituen ideietako batzuk erabiliko ditugu erreferentzia gisa, eta giza hizkuntzaren egiturari eta bilakaerari buruz gaur egun ezagutzen dugunarekin alderatuko ditugu ideia horiek.

Mugitzen garena gara?

Leyre Gravina Alfonso

Jarduera fisikoari, elikadurari eta jasangarritasunean eta planetan duen eraginari buruzko bakarrizketa. Gai horiek umorez lantzen dira, ikus-entzuleek eguneroko ohiturak, arruntak izateaz gain, barregarriak ere izan daitezkeela hausnartzeko. Hori bai, planetaren osasunari argi eta garbi eragiten diotenez, parte-hartzaileek hausnartuko dute gure mundua ez ezik, gure osasuna ere hobetzeko.

Zer gertatzen da urrearen kolorearekin eskala nanometrikoan?

Alba Jumbo

Ohituta gaude urrearen kolore hori eta metalikora egunerokoak zaizkigun objektuetan, baina zer gertatzen da urrezko estrukturekin 1-100 nm tartean? Urrezko nanopartikulen disoluzioek kolore desberdinak dituzte, gorriaren, urdinaren edo marroiaren artean alda daitezkeenak. Kolore hauek urrezko nanoegituren tamainaren eta formaren araberakoak dira. Urrezko atomoak antola daitezke esferak, hagaxkak, izarrak, bipiramideak, kuboak, dekaedroak eta abar bezalako formak lortzeko. Eta bi propietate horiek estu-estu lotuta daude soluzioak duen kolorearekin.

Garuneko zelulak

Ane Escobar

Garunari buruz hitz egiten dugunean neuronetan pentsatzen dugu, baina zelula mota gehiagoz osatuta dago. Garuneko zelula multzoa, neuronez gain, “glia” izenez ezagutzen da. Multzo honetan oligodendrozito izeneko zelulak daude, mielina sintetizatzeaz arduratzen diren zelula glialak. Sustantzia hau mielina-zorroak eratzen ditu, neuronen axoiak estaltzen. Egitura hau isolatzaile gisa funtzionatzen du, kable baten estaldura izango balitz bezala, informazio azkar bidai dadin garunean. Bere falta, adibidez, esklerosi anizkoitzaren kausa da.